این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
سلطان محمد میرزا قاجار
سلطان محمّد میرزا قاجار متخلّص به «سلطان» و ملقّب به «سیف الدّوله» فرزند فتحعلی شاه قاجار شاعر و ادیب هنرمند، در 26 جمادی الاوّل 1228ق در تهران متولّد شده، حکمران اصفهان در قرن سیزدهم هجری است.[۱]
زندگینامه
مادرش طاووس خانم اصفهانی از زنان فتحعلی شاه قاجار است.
وی در سال 1240ق در حالی که 13 سال بیشتر نداشت حکومت اصفهان برعهده او گذاشته شد و یوسف خان گرجی سپهدار وزیر سیف الدّوله شد. در این زمان قیومیت او را زنی به نام مریم بیگم دایه برعهده داشت. هم از این رو بود که پس از وفات دایه، بقعه و تکیه ای باشکوه به دستور سیف الدّوله در تخت فولاد بر مزار مریم بیگم ساخته شد که به «تکیه مادرشازده» معروف است.
سیف الدّوله ده سالی در اصفهان حکومت کرد. هنگامی که پدرش مُرد و محمّد شاه به حکومت رسید، او را از حکومت اصفهان کنار گذاشته و به تهران احضار کرد و دو سه سالی او را تحت نظر گرفت و حکومت اصفهان به خسروخان گرجی سپرده شد. عاقبت سلطان محمّد میرزا از شاه اجازه یافت تا به اتفاق مادر در عتبات عالیات مجاور شود. چندی در نجف و بغداد ساکن بود. آنگاه به مسافرت شامات، حمص اسکندریه، دیار بکر و موصل و استانبول و قیروان رفته و سفرنامه ای نوشت و به تهران مراجعت کرد. در سال 1288ق به دستور ناصرالدّین شاه متولّی آستان قدس رضوی شد. او مردی ادیب و هنرمند بود و سیاه قلم را به خوبی نقاشی می‌کرد.[۲]
آثار
وی شعر می سروده و «سلطان» تخلّص می نموده، دیوان اشعارش به شماره 3723 در کتابخانه مرکزی دانشگاه طهران موجود است.[۳]
این دیوان در تهران به چاپ رسیده‌است اثر دیگر او مثنوی «سیف الرّسائل» در باب سرگذشت خود و دشمنی حاج میرزا آقاسی با او و سفرش به عراق است که نسخه هایی از آن در کتابخانه آستان قدس رضوی و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.[۴]
وفات
وی سرانجام در سال 1299ق وفات یافت. [۵]
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، ص315.
- ↑ تذکره مآثر الباقریه: تعلیقات، صص 351 و 352؛ تاریخ عضدی: تعلیقات، ص 214؛ مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره اوّل، ص سال 1381ش، صص 67-90؛ شرح حال رجال ایران، ج2، ص103؛ مجله یغما: سال اوّل، شماره 10، دی ماه 1327ش، صص 462-465.
- ↑ فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج12، ص2722.
- ↑ فهرست رضوی، ج7، ص423؛ الذریعه، ج12، ص286؛ فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج10، ص1521؛ فهرستواره کتابهای فارسی، ج1، ص141.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج3، ص316.
منبع
برگرفته از: مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان،1386.