تخت فولاد اصفهان (کتاب)

کتاب تخت فولاد اصفهان معرّف یکی از گورستان های بلندمرتبه ی جهان اسلام و تشیع است؛ که به نام‌های لسان‌الارض و بابا رکن‌الدین نامیده می‌شده‌ است؛ تا به صورت یک راهنمای مختصر در اختیار علاقمندان و پژوهشگران قرار گیرد.

معرفی کتاب

این کتاب به مزارات مقدّس تخت فولاد با قلم آقای عقیلی می پردازد؛ که با توضیحات کامل وجامع در مورد تخت فولاد ما را آشنا می کند.قدمت این گورستان از قرن چهارم هجری تاکنون است.

گورستان تخت فولاد با مساحت تقریبی ۷۵ هکتار می باشد؛ که به شرح حال بسیاری از علماء ومشاهیر و... والبته به شناخته شدن تکایای زیادی که افراد سرشناس و مهمی در این تکایا به خاک سپرده شده اند؛ پرداخته است.

برخی مورّخان معتقدند که تخت پولاد یک محلّه مسکونی بوده و گورستان کنار آن را مزار بابا رکن الدین می خواندند. با گسترش این گورستان و اتّصال آن به محلّه ی تخت فولاد نام آن گورستان به تخت پولاد تغییر می کند.

تخت فولاد، ای زیارتگاه عشق		خاک پاک تو عبادتگاه عشق....
دیده ی اهل بصیرت سوی تُست		کعبه ی اهل طریقت کوی تُست

«شفیق»

آقای عقیلی با توضیحات جامع وکامل خود که سعی در معرفی تکایا شامل مسایل تاریخی، هنری، مشاهیر آن و مطالب بسیار دیگر به زبان ساده دارد ما را هر چه تمامتر با این علماء وافراد سرشناس یاری نموده است.

حضرت علی علیه السلام در ضمن سخنانی به کمیل بن زیاد می فرماید: «العلماء باقون مابقی الدهر، اعیانُهُم مفقوده و امثالهم فی القلوبِ موجوده»: «تا دنیا باقی است، دانشوران زنده اند، جسمشان از نظرها پنهان، ولی یادشان برای همیشه در دلها موجود است».

محتوای کتاب

این کتاب شامل مقدمه ، موقعیّت جغرافیایی و وجه تسمیه ی تخت فولاد را در ادوار تاریخ بررسی نموده است ؛ و تنوع طرح و سبک معماری بناها در دوره های گوناگون تاریخی را بازگو می کند.

مؤلف کتاب، تکایای تخت فولاد را به سه بخش زیر تقسیم بندی نموده است:

●بخش اول: تکایای دوره صفوی تا دوره قاجار

در این تکایا، بزرگان زیادی که مدفون هستند را مورد بررسی قرار داده است.

●بخش دوم: تکایای دوره قاجاریه تا دوره معاصر

تکایای مهم، قدیمی وارزشمندی که مربوط به این دوره می باشد را مورد توجه قرار داده است.

●بخش سوم: گلستان شهداء

در این بخش به گلستان شهداء وتاریخچه گلستان شهداء و همچنین تکایای که در گلستان شهداء وجود دارد؛ پرداخته است.

آقای عقیلی بیان داشتند که هسته اصلی این کتاب بر اساس کتاب بسیار ارزشمند سیری در تخت فولاد اصفهان نوشته مرحوم سید مصلح الدین مهدوی می باشد. به همین جهت کتاب را به روح بزرگوار آن سید والامقام تقدیم می کنم.

همچنین در این کتاب این کتاب شامل پلان ها و نقشه های مهندسی از تکایا و مشخص نمودن جای قبور در تکایا همه برگرفته شده از نقشه های مهندسی موجود در مجموعه فرهنگی، مذهبی تخت فولاد می باشد؛ البته این نقشه ها در جلد دوم کتاب دانشمندان و بزرگان اصفهان نوشته مرحوم سید مصلح الدین مهدوی به چاپ رسیده است.

چند عدد از این نقشه ها نیز برگرفته از کتاب «تخت فولاد یادمان تاریخی اصفهان» نوشته گیلان فقیه میرزایی، محمد علی مخلصی، زهرا حبیبی می باشد که توسط سازمان میراث فرهنگی کشور به چاپ رسیده است.

امام موسی بن جعفرعلیه السلام می فرمایند:

«هرکس نمی تواند ما را زیارت کند پس صالحین دوستان ما را زیارت کند تا ثواب زیارت ما برای او نوشته شود.»

تخت فولاد تجلی گاه کم نظیری از هویّت تاریخی و مذهبی این سرزمین است که مجموعه ای نفیس از هنرهای اسلامی همچون خطاطی، حجاری و معماری اسلامی و ایرانی را در خود جای داده است و هر سنگ قبری می تواند مآخذی گرانقدر برای تاریخ فرهنگ این مرز و بوم باشد و فضایی معنوی برای سیر و سلوک زائرین فراهم آرد.

منابع

• عقیلی، احمد، تخت فولاد اصفهان، زیرنظر اصغر منتظر القائم؛ با همکاری مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (دانشنامه تخت فولاد اصفهان)، چاپ دوم، اصفهان، کانون پژوهش، 1385.

دسترسی به محتوای کتاب

کتابخانه مدرسه فقاهت