تخت فولاد اصفهان (کتاب)

کتاب تخت فولاد اصفهان معرّف یکی از گورستان های بلندمرتبه ی جهان اسلام و تشیع (قرن چهارم هجری) تاکنون است؛ که به نام‌های لسان‌الارض و بابا رکن‌الدین و خاشعی نامیده می‌شده‌ است؛ که با مساحت تقریبی ۷۵ هکتار سعی در معرفی تکایا شامل مسایل تاریخی، هنری، مشاهیر آن و مطالب بسیار دیگر به زبان ساده دارد تا به صورت یک راهنمای مختصر در اختیار علاقمندان و پژوهشگران قرار گیرد.

معرفی کتاب

در این کتاب به مزارات مقدّس تخت فولاد می پردازد؛ که گوهرهای تابان و ستاره های درخشان فراوانی از علم و تقوی در خاک آرمیده و از دیده نهان گشته اند که ما از برکت وجود آنان در نعمت و آسایش هستیم.

از این رو به پاس ادای دین به آنان و شادی روح و رضایت خاطرشان تنها نامی از این بزرگان ذکر گردیده است و حال آنکه درباره هرکدام از این شخصیت ها می توان کتاب ها نوشت.

زیارت اهل قبور و مزارات در انسان احساس سبکی روح و بازگشت به خود را زنده می کند. بارها شنیده ایم که وقتی بی حوصله می شوید و دلتان می گیرد «برای زیارت اهل قبور به گورستان بروید». این جمله بدان معناست که گورستان مکانی برای بیدار نمودن انسان از خواب غفلت در جهان ناپایدار است که نباید به آن دل بست.

زائر با زیارت اهل قبور احساس عبرت آموزی می کند. همچنین زیارت اهل قبور علاوه بر آرامش روحی فرد، در تحرّک فرهنگی و اجتماعی نیز مؤثر است، زیرا حضور در مرقد بزرگان نوعی تجدید عهد و تجلیل از روح بزرگ آنان و تبلیغ و تمجید از کوشش های علمی و اجتماعی آنان است.

جامی شاعر نامی ایران چه زیبا سروده است:

زنده شدم از نظر پاکشان		آب حیات است مرا خاکشان
خیز و قدم نه به ره رفتگان		رو سوی آرامگه خفتگان
یاد کن از عهد فراموششان		نکته شنو از لب خاموششان

حضرت علی علیه السلام در ضمن سخنانی به کمیل بن زیاد می فرماید: «العلماء باقون مابقی الدهر، اعیانُهُم مفقوده و امثالهم فی القلوبِ موجوده»: «تا دنیا باقی است، دانشوران زنده اند، جسمشان از نظرها پنهان، ولی یادشان برای همیشه در دلها موجود است».

محتوای کتاب

این کتاب شامل:

1 - پلان ها و نقشه های مهندسی از تکایا و مشخص نمودن جای قبور در تکایا همه برگرفته شده از نقشه های مهندسی موجود در مجموعه فرهنگی، مذهبی تخت فولاد می باشد؛ البته این نقشه ها در جلد دوم کتاب دانشمندان و بزرگان اصفهان نوشته مرحوم سید مصلح الدین مهدوی به چاپ رسیده است.

چند عدد از این نقشه ها نیز برگرفته از کتاب «تخت فولاد یادمان تاریخی اصفهان» نوشته گیلان فقیه میرزایی، محمد علی مخلصی، زهرا حبیبی می باشد که توسط سازمان میراث فرهنگی کشور به چاپ رسیده است.

2 - ابیات انتخاب شده که در بعضی از تکایا آورده شده تماماً برگرفته از کتاب تخت فولاد اصفهان سروده شاعر توانا و شیرین زبان مرحوم شفیق می باشد خداوند روح شفیق ایشان رامشمول رحمت و مغفرت واسعه خود قرار داده و روح پاکش را در بهشت نزد مقربین درگاه الهی قرار دهد.

3 - هسته اصلی این کتاب بر اساس کتاب بسیار ارزشمند سیری در تخت فولاد اصفهان نوشته مرحوم سید مصلح الدین مهدوی می باشد. به همین جهت کتاب را به روح بزرگوار آن سید والامقام تقدیم می کنم. حقیر هرچه از این مزار مقدس و بزرگان مدفون در آن فراگرفته ام از آثار ارزشمند آن معلم متواضع است. همیشه یاد او را در ذهن خواهم داشت.

امام موسی بن جعفرعلیه السلام می فرمایند:

«هرکس نمی تواند ما را زیارت کند پس صالحین دوستان ما را زیارت کند تا ثواب زیارت ما برای او نوشته شود.»

تخت فولاد تجلی گاه کم نظیری از هویّت تاریخی و مذهبی این سرزمین است که مجموعه ای نفیس از هنرهای اسلامی همچون خطاطی، حجاری و معماری اسلامی و ایرانی را در خود جای داده است و هر سنگ قبری می تواند مآخذی گرانقدر برای تاریخ فرهنگ این مرز و بوم باشد و فضایی معنوی برای سیر و سلوک زائرین فراهم آرد.

منبع

• عقیلی، احمد، تخت فولاد اصفهان، زیرنظر اصغر منتظر القائم؛ با همکاری مجموعه تاریخی فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (دانشنامه تخت فولاد اصفهان)، چاپ دوم، اصفهان، کانون پژوهش، 1385.

• محمد رضا شایسته و منصور قاسمی، ۱۳۸۳، اصفهان بهشتی کوچک اما زمینی، انتشارات نقش خورشید، اصفهان.

• http://www.takhtefoulad.ir/وبگاه مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد (بازبینی به تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۷).

دسترسی به محتوای کتاب

کتاب تخت فولاد اصفهان