مدرسه حوّا بیگم

ویژگی های ذکر شده اثر توسط مرحوم مهدوی

سال ساخت	در عهد صفوی
آدرس	خیابان عبد الرزاق محله جماله کوچه حمام شاه علی با مقداری فاصله از حمام شیخ بهایی
وضعیت:	اکنون به خانه اجاره ای مبدّل شده است.
علّت نام گذاری:	نام بانی میرزا تقی و نام همسر بانی که حوریزاد خانم بوده است.
کد مؤلف	AUTHORCODE00453AUTHORCODE

تحقیق مرحوم مصلح الدین مهدوی

مرحوم سید مصلح الدین مهدوی در کتاب اصفهان دارالعلم شرق اینگونه ذکر کرده اند: [تاریخ فرهنگ اصفهان] مدرسه میرزا تقی دولت آبادی که به نام یکی از بانوان خاندان صفوی- که در عصر شاه سلیمان به نام حوّا بیگم نامیده می شده است- در سال 1071 قمری در عصر سلطنت شاه عباس ثانی برای سیّد نعمت اله جزایری ساخته شده است فعلا بصورت مدرسه وجود ندارد و محلّ آن را به اجاره اشخاص داده اند.

[مهدوی:] در کتاب «آثار تاریخی اصفهان» (صفحه 53) در ضمن بیان مسجد طیبه گوید: مسجدی بود در حوالی مسجد حکیم و ظاهرا با مدرسه طیبه که به نام های میرزا تقی و حوّا بیگم و کلباسی نیز معروف بوده و اکنون اثری جز سنگ سقاخانه از آن وجود ندارد متّصل بوده است. نگارنده گوید: محل مدرسه میرزا تقی در پشت حمام شاه عباس در برابر بابا عبد اللّه معروف و معیّن است و مدرسه حاجی کلباسی نیز در کوچه مسجد حکیم، نرسیده به طاق تاریکی و کوچه سنگی معلوم و مشخص می باشند بنابراین اشتباه نویسنده محترم «آثار تاریخی اصفهان» که این دو محل را یکی دانسته است، ظاهر می گردد و ثانیا بانی مدرسه میرزا تقی همچنان که معروف است و در کتیبه ای که در کتاب گنجینه (صفحه 610) نقل شده و عبارات مرحوم سیّد نعمت اللّه جزایری معلوم می شود که میرزا تقی فرزند محمّد باقر دولت آبادی در سال 1071 هجری قمری این مدرسه را جهت سیّد جزایری بنا نموده است و هیچگونه اشاره ای به حوّا بیگم نیست، بنابراین باید گفت مدرسه حوّا بیگم در نزدیکی کاروانسرای حوّا بیگم (عوام آن را حبّه بیگم می گویند) در جنب بازارچه و مسجد جامع جعفر آباده ای بوده است و غیر از مدرسه میرزا تقی دولت آبادی می باشد. حوّا بیگم دختر شاه عباس کبیر می باشد.

در تاریخ پنج شنبه پانزدهم شوال المکرم سال 1393 قمری با یکی از فضلا که در سابق ساکن بازارچه حاج محمّد جعفر آباده ای بود درباره مدرسه میرزا تقی صحبت شد، ایشان اظهار داشتند که من در زمان کودکی به اتفاق پدرم- که از علمای محل بود- به مدرسه میرزا تقی که در تصرّف حاج شیخ حسن بود، مکرّر می رفتم.

مدرسه بسیار بزرگی بود و در دو طرف دو حیاط خلوت داشت، و معروف بود که مدرسه چهار در خروجی داشته یکی در کوچه آردفروشان که به یکی از این خلوتها باز می شد و ظاهرا همان مدرسه حوّا بیگم بوده که به مدرسه میرزا تقی راه داشته و بعدا هر دو بایر و خراب شده است.

ضمنا نامبرده اظهار می داشت که در اسپریس چاه گاه مدرسه سنگ نبشته بزرگی را از زیر خاک درآورده اند که مربوط به مدرسه بود لیکن در آن تاریخ سنّ من، مقتضی آن که مطالب را بخوانم و در خاطر بسپارم، نبود و اکنون معلوم نیست آن سنگ نبشته چه شد و در کجا می باشد.