این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدتقی حکیم باشی انصاری کاشانی
میرزا محمّد تقی خان حکیم باشی فرزندملّا محمّد هاشم خوشنویس انصاری کاشانی، از چهره‌های درخشان علم و ادب اصفهان در قرن چهاردهم هجری است. در سال 1266ق متولّد شد و در اصفهان مقدّمات علوم را آموخت. [۱]
زندگی نامه
ایشان سپس به تهران رفت و در مدرسه نظامی دولتی به تکمیل دانش پرداخت. گرچه رشته تخصصی او پزشکی بود ولی در اصفهان در انواع علوم اهل تتبّع و تحقیق بود و به هیأت، جغرافیا، گیاه شناسی، معرفه الأرض و زهرشناسی می پرداخت و در این فنون صاحب تألیف بود. از ادب بهره مند بود و شعر می سرود و نثر را درست و با آئین می نوشت. در پاره ای از آثار خود به سره نویسی مایل بوده و می‌کوشد برای مصطلحات فرنگی معادل‌های پارسی بسازد.
قسمت عمده عمر کوتاه او در خدمت ظلّ السّلطان حاکم اصفهان گذشت. هنگامی که در فارس در خدمت ظلّ السّلطان بود. روزنامه «الفارس» را منتشر ساخت و در اصفهان در 2 جمادی الاولی 1296ق نخستین شماره روزنامه فرهنگ که نخستین روزنامه تاریخ مطبوعات دراصفهان نیز هست را انتشار داد و تا پایان عمر در آن مقالات مفید علمی نوشت.
او از افاضل کارگزاران حکومت ناصری و دارای چند نشان از دولت ایران و دیگر دول بوده و در چندین انجمن مشهور علمی عضویت داشت. او مردی روشن اندیش، آگاه و دلسوز بوده و از عقب ماندگی جامعه ایرانی آن روز ابراز تأسف و ناراحتی می‌نمود. خدمات ارزنده او در انتشار کتابهای مفید از علوم جدید و توسعه بهداشت در اصفهان و اشاعه علوم در آن عهد نادر و کم نظیر بوده است.
آثار
وی صاحب تألیفات فراوانی در موضوعات علمی است از جمله:
1. «گنج شایگان» درباره خوزستان در مجله دانشکده ادبیات اصفهان چاپ شده است.
2. «حدائق الطّبیعه» که چاپ شده است.
3. «ترجمه اندرزنامه تربیت اطفال» نوشته: لرد برلی، که چاپ سنگی شده است.
4. «اختلال نظام عالم به واسطه مسکرات» یا «خمریه» که چاپ سنگی شده است.
5. «جانورنامه» موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی در تهران
6. «تذکره الأرض ناصری»
7. «کتاب کحّالی» موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
8. «زینه الابدان» که چاپ سنگی شده است.
9. «مسافرت تفلیس»
10. «خمریه» چاپ سنگی شده است و غیره.
وفات
وی سرانجام در شب سیزدهم ماه رجب المُرَجَّب سال 1303ق بر اثر بیماری استسقاء درگذشت و در حجره شرقی تکیه میر فندرسکی در تخت فولادبه خاک سپرده شد.
عباسعلی خرّم لنبانی در مرثیه ای مادّه تاریخ فوت او را چنین سروده است:
| بهر تاریخ وفاتش گفت خرّم این چنین | «آه» افلاطون دوم رفت زین دنیا برون[۲] |
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ج2،ص253.
- ↑ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شماره سوم، مهر تا اسفند 1370ش، صص 131-129؛ تاریخ جراید و مجلات ایران، ج3، صص 75-73؛ مجموعه کمینه، ص132؛ فهرستواره کتابهای فارسی، ج1، ص150؛ فهرست مرعشی، ج32، ص124؛ فهرست کتابخانه عمومی اصفهان، ج1، ص 142 و 181؛ فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج17، ص449 تاریخ اجتماعی اصفهان در عصر ظلّ السّلطان، صص140-138؛ اصفهان: مدارس نوین و مفاخر آن، صص 142-138.
منبع
برگرفته از: مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگي تفریحی شهرداری اصفهان،1386.