این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
سید مصلح الدین مهدوی
سید محمدحسین مهدوی اصفهانی (۱۲۹۴- ۱۳۷۴ش) مشهور به مصلح‌الدین از نویسندگان آثار تاریخی و ترجمه‌نگاری در قرن چهارده شمسی. او در حوزه علمیه تحصیل کرده و دارای اجازه اجتهاد بود، ولی به علت محدودیت‌های ایجاد شده در دوره پهلوی اول لباس روحانیون را کنار گذاشت و با اجازه آیت‌الله بروجردی به تدریس در دبیرستان مشغول شد و بیشتر ادبیات عرب و تعلیمات دینی درس می‌داد. از او بیش از هفتاد کتاب و مقاله بر جای مانده که بسیاری از آن‌ها درباره مشاهیر دینی اصفهان است.
زندگی‌نامه
سید محمدحسین مهدوی اصفهانی در ۱۵ محرم سال ۱۳۳۴ق (۱۲۹۴ش) به دنیا آمد. وی از سادات معروف اصفهان بود. سید محمدحسن مجتهد اصفهانی (حدود ۱۲۰۷-۱۲۶۳ق) جد پدری او بود.
مادر وی، دختر آخوند ملا حسین کرمانی (متوفای ۱۳۳۰ق)، از علمای صاحب کرسی قضاوت بود. او همچنین مساجد نور و رضوان را بنیان نهاد. سید مصلح‌الدین در ۶ سالگی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی مادرش قرار گرفت.
وی دوشنبه ۴ تیر ۱۳۷۴ش برابر با ۲۶ محرم ۱۴۱۶ق درگذشت.
تحصیلات
مصلح‌الدین در هفت سالگی به مدرسه اقدسیه که زیر نظر شیخ محمدحسین مشکاتی اداره می‌شد، رفت. میرزا نور علی باشتی و سید حسن حکیمی‌ها از معلمان وی در این مدرسه بودند. بعدها از مدرسه اقدسیه به مدرسه گلبهار منتقل شد و تا دوم دبیرستان در آنجا تحصیل کرد. سید هاشم‌علی جبل‌عاملی و شوندی همدانی از معلمان وی در این مدرسه بودند. او سپس به مدرسه سعدی که در آن زمان توسط محمدتقی خان صدری اداره می‌شد، رفت و در آنجا ملا محمد حِمامی آشنا شد.
سید مصلح‌الدین در کنار تحصیلات غیرحوزوی خود در مدارس جدید (مدرسه گلبهار و دبیرستان سعدی)، به آموختن علوم حوزوی هم پرداخت و در این زمینه از علما و اساتید اصفهان بهره برد.
- محمد علی حبیب آبادی (۱۳۰۸ -۱۳۹۶ق)
- ملا محمد حِمامی (۱۲۸۲- ۱۳۵۹ق)
- میرزا محمد باقر امامی
- شیخ محمد حسن قاضی‌عسکر(داور پناه)
- سید حسن مدرس میرمحمد صادقی
- کمال‌الدین خوانساری
- شیخ محمدعلی کرمانی
همچنین وی نزد محمد حسین فاضل تونی (۱۲۸۸ق- ۱۳۳۹ش) و سید محمد کاظم عصار (۱۲۶۳- ۱۳۵۴ش) شاگردی کرد.
او در حوزه علمیه تحصیل کرده و دارای اجازه اجتهاد بود، ولی به علت محدودیت‌های ایجاد شده در دوره پهلوی اول لباس روحانیون را کنار گذاشت و با اجازه آیت‌الله بروجردی به تدریس در دبیرستان مشغول شد و بیشتر ادبیات عرب و تعلیمات دینی درس می‌داد. از او بیش از هفتاد کتاب و مقاله بر جای مانده که بسیاری از آن‌ها درباره مشاهیر دینی اصفهان است.
مرحوم مصلح الدین مهدوی در کتاب “تذکره القبور یا رجال اصفهان” که درشرح کتاب “تذکره القبور” مرحوم آیت الله سید عبدالکریم گزی در سال ۱۳۲۸ شمسی نگاشته است، برای اولین بار(سه سال بعد از وفات شهادت گونه مبارکه ای) در شرح حال آیت الله مبارکه ای (ره) سلام چنین می نویسد :
«حاج سید محمد علی مبارکه ای فرزند آقا سید علی ، امام جمعه فرزند محمد علی بن موسوی ، عالم فاضل و واعظ کامل از معاریف اهل منبر اصفهان بلکه از مشاهیر خطباء و گویندگان ایران در ۱۷ ذی حجه الحرام ۱۳۱۶ در مبارکه که از قراء لنجان متولد شده در اصفهان و طهران و خراسان نزد اساتید معروف تحصیل نموده مدتی در ایران و هندوستان مسافرتها نموده و از فضلاء و دانشمندان هر شهر و دیار استفاده علمی نموده واعظی شیرین بیان و گوینده ای فصیح زبان بود کتب و رسائل زیادی نوشته از آنجمله است :
اجازه اجتهاد
سید مصلح‌الدین مهدوی، از فقهای ذیل اجازه اجتهاد داشت.
- آقا بزرگ تهرانی (در سال ۱۳۶۳ق)
- سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی
- محمدباقر کمره‌ای
- سید علی علامه فانی
- سید محمد شیرازی
- سید مصطفی صفائی خوانساری
- سید ضیاءالدین علامه
- محمدعلی اراکی
- سید محمدعلی روضاتی
- سید اسماعیل هاشمی
- سید محمدعلی موحد ابطحی.
مصلح‌الدین مهدوی در آن دوره، لباس روحانیت پوشید، اما با شروع حکومت رضاخان و فشار بر روحانیون ملبس، مجبور شد لباس خود را کنار بگذارد.
معلمی
سید مصلح‌الدین مهدوی تدریس را از سال ۱۳۱۵ش در تهران آغاز کرد. این تدریس با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو بود تا اینکه در سال ۱۳۳۱ش به استخدام آموزش و پرورش تهران درآمد. مدتی را در دبیرستان پهلوی تهران و سپس با انتقال به اصفهان، به مدت ۱۵ سال در دبیرستان ادب اصفهان، به شغل معلمی مشغول بود.
وی درباره حضورش در مدارس و کلاس‌ها می‌گوید:
«تمام وقت در کلاس با وضو بودم، چون شغل معلمی را عبادت می‌دانستم... سعی هم می‌کردم هر درسی را که می‌دهم، چون هم ادبیات داشتم، هم عربی، هم روانشناسی می‌گفتم و هم فلسفه و... در هر درسی به مناسبت، مطلبی هم درباره دین و مذهب و اخلاق بگویم. در تمام سال‌ها به مدیر دبیرستان می‌گفتم که من حداقل باید دو ساعت در برنامه‌ام تعلیمات دینی داشته باشم. چون این موضوع را علاوه بر اینکه وظیفه خودم می‌دانستم، شرطی هم بود که مرحوم آیت الله بروجردی با من کرده بودند...»
تالیفات
سید مصلح الدین مهدوی، با توجه به علاقه‌اش، بیشتر مطالعات خود را بر تاریخ بزرگان و تراجم و رجال گذاشت. مصلح الدین شکل‌گیری این علاقه را به تشویق‌ها و حمایت‌های دو استادش، آذر گشسب و شیخ محمد جبل عاملی دانسته است. او از پانزده سالگی نوشتن را آغاز کرد و تا پایان عمر به این کار ادامه داد. او دائما به مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات، همراه با تدریس در مدارس مشغول بود و بیش از هفتاد جلد کتاب، مقاله و رساله در موضوع‌های زندگی نامه، شرح احوال ائمه معصومین(ع) و بزرگان دین و علم و شعراء و نامداران اصفهان نوشته که تقریبا نیمی از آن‌ها تاکنون چاپ و منتشر شده است. تعدادی از تالیفات وی عبارتند از:
- اصفهان دارالعلم شرق
- اسرار حج
- اسرار و فلسفه احکام
- اسلام خالص
- انوارالسعاده در فضیلت بنی هاشم
- تاریخ اصفهان در ۵ مجلد
- تاریخ امکنه و بلدان که سفرنامه است
- تاریخ زندگانی پیغمبر اکرم (ص)
- تحصیل الثمن در شرح حدیث حب الوطن
- ثمرات العلوم
- جامع العلوم در چهار مجلد
- جنه الاداء در آداب
- دیوان اشعار متخلص صفایی
- دانشوران اصفهان در ۶ مجلد
- راهنمای ریاضیات
- سرادق دوشیزگان در حجاب
- سفرنامه غرب
- سوانح عمر
- صراط المستقیم در نماز
- کشف المهمات فی سموم المهلکات در ۵ مجلد
- کشف الغیب
- مرآت الغیب
- منهج القویم
- مثنوی سقراطیه در عرفان
- مواعظ
- نورالانور در اولاد حضرت موسی بن جعفر (ع)
- نورالقدسی در احوال مجلسی و غیره.
وفات
سید مصلح‌الدین مهدوی در قبل از ظهر روز جمعه ۷ رجب سال ۱۳۶۵ قمری وفات کرد. وی داماد حاج میرزا محمد باقر تویسرکانی بود و در بقعه تکیه تویسرکانی مدفون گردید.