مطالع الأنوار فی شرح شرائع الإسلام (کتاب)

مطالع الأنوار فی شرح شرائع الإسلام، که نام درست و کامل آن، «مطالع الأنوار المقتبسة من آثار الأئمة الأطهار» است، تألیف عالم شیعی، آیت‌الله سید محمدباقر شفتی گیلانی (متوفی 1260ق)، از جمله شروح عربی کتاب «شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام» محقق حلّی (متوفی 676ق) است.

ناصرالدین انصاری قمی در رابطه با کتاب نوشته است: «این کتاب شرح بخش‌های «طهارت» و «صلاة» - تا پایان نماز میت - ‌شرایع بوده و در شش مجلد تدوین گردیده است، که عبارتند از:

ج1: طهارت؛

ج2: افعال نماز؛

ج3: قواطع و خلل نماز؛

ج4: عدالت و شرایط امام جماعت؛

ج5: نماز عیدین؛

ج6: نماز میت.

این کتاب، در 6 جلد رحلی در اصفهان به چاپ رسیده است»‏. اما با مراجعه به کتاب معلوم شد که کتاب تنها به موضوع «صلات» اختصاص دارد و بحث طهارت در این مجموعه شش جلدی نیامده است.

مؤلف بزرگوار، این کتاب را به فارسی نیز به نام: «تحفة الأبرار الملتقط من آثار الأئمة الأطهار(ع)» درآورده و در سال 1412ق، در اصفهان با تحقیق سید مهدی رجایی، در دو جلد به چاپ رسیده است‏.

شروح کتاب شرائع الإسلام (که به‌گونه‌های مختلف مانند: شرح مزجی، تعلیقه و قال - أقول بوده) دو قسمند:

۱.شرح‌هایی که نام خاصی ندارند و به نام «شرح شرائع الإسلام» معروفند.

۲.شروحی که عناوین خاصی دارند و معروف‌ترین آنها عبارتند از: مسالک، مدارک، جواهر، مطالع الأنوار و هداية الأنام

آیت‌الله شهاب‌الدین مرعشی نجفی بر این کتاب مقدمه نوشته و محققین فقه را به استفاده از این تألیف نفیس و بهره بردن از دقایق و انوار آن فراخوانده است.

شارح در این کتاب با ذکر بخشی از عبارت شرایع، با ذکر «أقول» به شرح و توضیح آن پرداخته و بر عبارات شرایع تعلیقه زده است.

کتاب با چاپ سنگی منتشر شده و فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است.

منابع

• مقدمه و متن کتاب.
• انصاری قمی، ناصرالدین، «کتاب‌شناسی شروح شرائع الإسلام»، پایگاه مجلات تخصصی نور، فصلنامه مشکو‌ة، تابستان 1373، شماره 43، ص‌197 تا 229.
• انصاری قمی، ناصرالدین، «کتاب‌شناسی شروح شرائع الإسلام»، پایگاه مجلات تخصصی نور، میراث شهاب، تابستان و پاییز 1391، شماره 68 و 69، ص‌89 تا 134.
• پایگاه اطلاع رسانی ویکی نور، تاریخ دسترسی ۱۹ بهمن ۱۴۰۲.