محمدباقر واثق همدانی

شيخ محمدباقر واثق همدانى متخلص به واثق (۱۲۷۴ق-۱۳۳۶ق) عالم كامل و اديب شاعر ،اهل علم و فضل و ادب و از شعراى اصفهان و در همدان به دنیا آمده بود.

زندگینامه

با توجه به كتـاب «نُصح الحبيب» خود كه براى نصيحت فرزنـدش نگاشـته و نيـز از معـادن الافـادات فرزندش حبيب اللّه نيّر برمى آيد که محل تولد وی همدان بوده است .

خاندان

پدرش آقا ملا حسنعلى بـن میرزای همدانى است و همسرش دختر ميرزا محمدعلى خوشنويس (1287) بود.

تحصیلات

وی در سال 1295 قمرى براى تكميل تحصيل به اصـفهان آمـده و در نـزد مـلا محمـدباقر فشاركى(1314ق) كسب علم نموده است و در علوم مختلف چون ریاضیات، کلام، فقه، حکمت منطق، تجوید و خصوصاً ادبیات فارسی و عرب تبحّر یافته است. واثق مدت سى سال در مدرسه صدر اصفهان مدرس ادبيات عرب بود.

از جمله خدماتش تصحيح برخى از مجلدات «بحارالانوار» علامه مجلسى رحمـة اللّـه عليـه است.وى داراى حافظه اى سرشار بود و بيشتر آيات قرآن كريم و بسيارى از ادعيـه و اشعار شعرا رادر حفظ داشت.

آثار

کتاب بحارالانوار با تصحیح واثق همدانی

از آثارش ديوان اشعار در هزار بيت، مشتمل بر نصايح و مرثيه و ليلى و مجنـون و سفرنامه و غزليات و غيره و کتاب نصح الحبيب مى باشد.

در سال 1315 قمرى كتاب نُصح الحبيب را بر وزن مثنـوى مولـوى در نصـايح ومواعظ براى فرزندش حبيب اللّه نيّر نگاشت كه اشعار آن بالغ بر هزار و سيصـد بيـت مى شود و در مجموعه اى ديگر حدود سيصد شعر توسط فرزندش جمع و تدوين شده است.

فرزندش حبيب اللّه نيّر در وفات پدر چنين مى سرايد:

صبح شنبه شـده بيـرون ز سـراى فـانى		طــائف خانــه حــق بارگــه ســبحانى
باقر علـم كـه او داشـت تخلـص واثـق		يافـت از مسـند حـق مرتبـت سـلطانى

از جمله غزليات اوست:

خم زلفـت چنـان شـد پـاى بنـدم		كـه گـويى صـيد لاغـر در كمنـدم
نديدم چون گل رويـت بـه بسـتان		هرآنچــه ديــده بــر گلهــا فكنــدم

وفات

سرانجام او دوازدهم ماه ربيع الاخر در اصفهان در خانه ى خود درمحله ى درب امام وفات كرد و در صـحن تكيـه تويسـركانى در تخت فولاد دفن شد.

منابع

• مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.
• تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفي شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، عليرضا لطفي (حامد اصفهاني)، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحي شهرداري اصفهان،۱۳۹۰.