سید جعفر بن محمدامين مرعشی اصفهانی

ميرزا سید جعفر متخلص به صافی فرزند سيّد محمّدامين حسينی مرعشی از سلسله ی سادات جليل القدر و شعرای مشهور عهد خويش بوده است.شاعر ، ادیب و فاضل ودر غزل و قصیده از اساتید ادب شمرده می شد.

معرفی

وی بسيار خوش طبع و شيرين زبان بوده و بنـا بـه نوشته معلّم حبيب آبادی در مكارم الآثار بيشتر اوقات غزل سـرايی مـی نمـوده اسـت.

دِنبِلی در تجربةالاحرار و تسليةالابرار نام او را ميرزا محمّدجعفر صافی مـی نويسـد و او را شاعری صاحب طبع و شيرين زبان می داند و چنين ادامه می دهد :

مكـرّر در اصفهان به صحبتش رسيدم وی را مردی نيك اخلاق و درويش مشرب ديدم در سـنه تسع و عشر و مأتين بعد الالف(1219) در اصفهان وفات يافت.

معلّم حبيب آبادی سال تولّد او را بنا به نوشته ی الذريعـه (13 ،ص20)مطـابق بـا 1096 ـ 1097 شمسی بيان می كنـد . در مجمـع الفصـحا ج:2 316 او را از معـاريف شعرای زمان خود خوانده است. ولـی در ريحانـة الادب عمـرش را قريب به هفتاد سال نوشته كه با آنچه در مجمع الفصحا از او در ايـن دو بيـت نقـل شده است منافات دارد و بنابراين دو بيت از شاهنشاه نامه ی او، عمرش به هشتادونه سال می رسد.

ز هجرت پس از يكهزار و دويست		ز پنجه فزون بودم از سـال بيسـت
كه از فضل يزدان بـدو پـنج سـال		به نظم آمد ايـن نامـه ی بـی همـال

این رباعی نیز از اوست:

گر جان طلبند در وفای تو دهم		ور سر خواهند در وفای تو نهم
چیزی که نمی دهم به غیر تو دل است		وان نیز اگر بود رضای تو، دهم

آثار

او تأليفات متعدّد دارد؛ از جمله:

1 ـ ديوان اشعار بالغ بر دوازده هزار بیت

2 ـ «زبـدة الانساب» در انساب سادات مرعشـيه

3 ــ شاهنشـاه نامـه در معجـزات و غـزوات حضرت رسول و امير (عليهماالسلام) بر وزن شاهنامه فردوسی كـه بقصـد رسـتگاری منظوم كرده و نسخه ای از آن را به نزد فتحعلی شاه برده و مورد اشفاق قـرار گرفتـه است.وی این کتاب را در مدت 10 سال سروده و به نام فتحعلی شاه آن را «شهنشاه نامه» نامیده است. گزیده ای از این مثنوی در کتاب «حیدری نامه» به چاپ رسیده است.

4 ـ گلشن خيال بر وزن مفعول مفاعلن مفاعيل.

محمود هدايت در گلزار جاويدان علاوه بر اين اشعار، ابياتی ديگر را ذيل نـام و شرح حال صافی اصفهانی آورده است.

از كوی تـو تنـدخو سـفر خـواهم كـرد		وز خوی تو خلق را خبر خـواهم كـرد
از جور تو سر به سـنگهـا خـواهم زد		وز دست تو خاكها به سر خواهم كـرد

معلّم حبيب آبادی به چند شاعر ديگر با تخلّص صافی اشاره دارد كه از آن جمله صافی اردوبادی و صافی تبريزی، صافی خلخالی و صافی قزوينی است.

وفات

او پس از هشتاد و نه سال در سال 1219 قمری ديده از جهان فرو بست و در تخت فولاد، تكيه ميرفندرسكی دفـن گرديـد؛

[مرحوم استاد مهدوی در کتاب های خود سال تولّد «صافی» را 1130 نوشته است امّا در تذکره های عهد قاجاریه عمر او را حدود 70 سال نوشته اند و تولّد او حدود سال 1149ق خواهد بود.]

منابع

برگرفته از کتاب تذكره شعرای تخت فولاد اصفهان: معرفی شعرای مدفون در تخت فولاد اصفهان، عليرضا لطفی (حامد اصفهانی)، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۰. ص۳۶۴

برگرفته از: مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.