سید محمدحسین بن محمود آزاد خاتون آبادی

سیّد محمّد حسین خاتون آبادی متخلّص به آزاد فرزند حاج میرزا محمود بن میر سیّد علی بن میر محمّد صادق بن میر محمّدرضا بن میرزا ابوالقاسم مدرس، شاعری ادیب و خوشنویس دانشمند بوده است.

معرفی

سیّد محمّد حسین خاتون آبادی در غرّه رمضان 1316ق در اصفهان متولّد شد. تحصیلات خود را از مدرسه حقایق (دومین مدرسه از مدارس جدید اصفهان) آغاز کرد. سپس در مدارس قدیم اصفهان به فراگیری علوم دینی مشغول شد. سپس تحصیلات خود را در نجف اشرف دنبال کرد و به اصفهان بازگشت. پس از قوانین سخت گیرانه حکومت رضا شاه و ممنوعیت استفاده از لباس روحانیّت و قانون متحدالشکّل شدن لباس، از لباس روحانیّت خارج شده و به تدریس در مدارس اداره فرهنگ مشغول شد. مدّتی مدیر مدرسه فردوسی بود. سپس تدریس در مدرسه جلالیه و مدرسه کازرونی و مدیریت مدرسه خیّام را به عهده گرفت.

وی در علوم انساب، نجوم، علوم غریبه و تاریخ و ادبیات مهارت به سزایی داشت و خطوط ثلث، نسخ و کوفی را خوش می نوشت. شعر نیز می سروده و در انجمن های ادبی از جمله انجمن ادبی شیدا شرکت می کرد و در شعر «آزاد» تخلّص داشت.

آثار

از آثار او یک جلد قرآن مجید به خط کوفی است که آن را تا جزء شانزدهم کتابت نموده بود. همچنین قرآن دیگری به خط ثلث که ترجمه آن و تذهیب و ترتیب صفحات آن را خود انجام داده بود. مرحوم احمد غفورزاده متخلص به طلایی نیز تابلویی از ترجمه فارسی خطبه بدون نقطه حضرت علی علیه السلام به خط مرحوم آزاد در اختیار داشت که ترجمه آن نیز از مرحوم آزاد و بدون نقطه بود.

کتب زیر از تألیفات اوست:

1. «جنگل مولی» در تاریخ

2. «العالم و التّمدّن» در شرح خطبه «نهج البلاغه» از پیدایش آدم

3. «اغصان طیّبه» در شجره نامه سادات و احوال اعیان و مشاهیر و علماء آنان [کپی آن کتاب در کتابخانه تخصصی تخت فولاد موجود است.]

4. «مسائل حساب و هندسه» جهت محصّلین مدارس

5. «جزوات متفرقه در جفر و هیأت و اعداد»

6. «دیوان اشعار» مطبوع

7. «جفر جامع» شش جزء

8. «طاوس الحرمین» تحقیقپیرامون گنبد عالی در ابرقو

9. کتابی ناتمام در «نجوم»

ابیات زیر اشعار اوست:

گر شبی گیرم به کف زلف نگار خویش را		گویمش شرح پریشان روزگار خویش را
می شود تاراج دین و دل، رَوَد صبر و قرار		بر زبان چون آورم نام نگار خویش را

وفات

وی سرانجام در 19 ذیقعده 1400ق (مطابق 7 مهرماه 1359ش) در اصفهان وفات یافته و در یکی از حجره های شرقی تکیه خاتون آبادی ها در تخت فولاد مدفون شد.

منبع

برگرفته از: مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگی تفريحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶.