این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
تفاوت میان نسخه‌های «سید محمود فقهی»
Mahdibabaii (بحث | مشارکتها) (ایجاد) |
Sab00riyan (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
| سطر ۹: | سطر ۹: | ||
== '''تحصیلات و اساتید''' == | == '''تحصیلات و اساتید''' == | ||
پدربزرگ استاد فقهی ـ مرحوم | پدربزرگ استاد فقهی ـ مرحوم خواجوئی ـ اگرچه عمری در طلب علم و دانش بود، ولی به جهت بیتوجهی اهل زمانه به اهل علم و مشكلات شدید مالی، چندان رغبتی به طلبه شدن فرزندانش نداشت؛ فلذا پدر استاد ـ گرچه بسیار متدین بود ـ ولی به کسب‌وکار مشغول شد و برای فرزندان از مشكلات مالی دوران پدر بسیار گفته بود. | ||
مرحوم سیّد جعفر در میان فرزندان، به سیّد محمود عنایت | مرحوم سیّد جعفر در میان فرزندان، به سیّد محمود عنایت ویژهای داشت، لذا ابتدا وی را به یكی از مكتبخانههای قدیمی در محلّه خواجو ـ محلّهی چهارسوق آجری ـ به تحصیل گماشت و پس از مدتی وی را به مدرسهی هدایت ـ از مدارس جدید ـ انتقال داد؛ ولی به جهت هوش سرشار و تحصیلات گذشته او در مكتبخانه، وی را در كلاس دوم ثبت‌نام كرد؛ با این حال سید محمود، شاگرد برجستۀ كلاس دوم شد. | ||
در سال 1324 شمسی كلاس ششم | در سال 1324 شمسی كلاس ششم ابتدائی را به پایان رساند؛ ولی پس‌ازآن تحصیل را ادامه نداد و سپس وارد بازار كار شد. | ||
در دوازده | در دوازده سالگی ابتدا در میدان امام، در یك مغازهی خرازی با حقوق روزانه هفت ریال مشغول گردید و پس از چند سالی مستقلاً وارد بازار كار شد و به خریدوفروش سهام مشغول شد؛ در آن مقطع زمانی خریدوفروش سهام كارخانههای «ریسباف شهرضا»، «زایندهرود» و «پشمباف» كه از كارخانههای ریسندگی و بافندگی اصفهان بودند، رایج بود؛ محل معامله در ورودی بازار قیصریه و همچنین قهوهی خانه محمود در میدان امام بود؛ خوانندهی گرامی مستحضر است كه در آن زمان، قهوه خانه ها محل گفتگو و معامله بوده و فضای آن با قهوه خانه های دهه‌های بعد متفاوت بوده است. | ||
از خاطرات آن روزگار مرحوم فقهی این‌که شاعر شهیر مرحوم صغیر | از خاطرات آن روزگار مرحوم فقهی این‌که شاعر شهیر مرحوم صغیر اصفهانی به آن قهوه خانه میآمد و گهگاهی قلم و كاغذ از جیب بیرون آورده و قطعه شعری انشاء می كرد. | ||
== '''تحصیل علوم دینی''' == | == '''تحصیل علوم دینی''' == | ||
| سطر ۴۲: | سطر ۴۲: | ||
امّا شروع به تحصیلات حوزوی استاد فقهی خود داستانی دارد که در اینجا فهرست‌وار به آن اشاره می‌شود. | امّا شروع به تحصیلات حوزوی استاد فقهی خود داستانی دارد که در اینجا فهرست‌وار به آن اشاره می‌شود. | ||
در زمانی که سن استاد به بیست و دو می‌رسد و در بازار اصفهان به کار مشغول است؛ عالم | در زمانی که سن استاد به بیست و دو می‌رسد و در بازار اصفهان به کار مشغول است؛ عالم ربانی و مرد الهی آیةالله میرزاعلی آقا شیرازی ـ از عالمان نامور اصفهان و سخت مورد توجّه و احترام آیةالله العظمی بروجردی ـ در مدرسه صدر اصفهان به تدریس و بیان معارف مشغول بوده، یكی از شاگردان ایشان مرحوم استاد حسین شفیعی بود كه با سید محمود آشنایی داشت. استاد شفیعی شرحی بر خطبه ی همام نهجالبلاغه نوشته بود و یك نسخه از آن را به سید محمود داد، ایشان پس از یک‌بار مطالعه ـ بدون سابقه ذهنی و تحصیلات صرف و نحو ـ آن را به حافظه خود سپرد؛ روز بعد هنگامی‌که استاد شفیعی را دید، سید محمود به ایشان گفتند: میخواهم خطبه همام را بخوانم. | ||
استاد | استاد شفیعی گفت: كتاب كو؟ | ||
سیّد محمود گفت: از حفظ | سیّد محمود گفت: از حفظ میخوانم و سپس خطبه را تمام و كمال قرائت نمود. | ||
این‌قدرت حافظه، استاد | این‌قدرت حافظه، استاد شفیعی را متعجّب كرد؛ فلذا گفت: تو باید درس بخوانی و در ابتدا باید یك «جامع المقدّمات» بخری. | ||
این | این ابتدای مسیری تازه در زندگی سید محمود بود. | ||
ایشان یک جلد کتاب «جامع المقدّمات» خرید و هرروز صبح نزد استاد | ایشان یک جلد کتاب «جامع المقدّمات» خرید و هرروز صبح نزد استاد شفیعی، «جامع المقدّمات» را درس می‌گرفت و سپس به بازار میآمد. | ||
رفته‌رفته برخی از کتاب‌های «جامع المقدّمات» را با استاد | رفته‌رفته برخی از کتاب‌های «جامع المقدّمات» را با استاد شفیعی فراگرفت و برخی را خود مطالعه میكرد. | ||
سپس تحصیل | سپس تحصیل «سیوطی» را با ایشان شروع كرد و تا اواسط «سیوطی» را با ایشان و مابقی را مطالعه و تدریس كرد؛ بدین‌سان به جهت قوّه تحلیل و حافظهی قوی، بسیاری از كتب را ـ بدون آنكه نزد استاد خوانده باشد ـ مطالعه و تدریس میكرد. | ||
سپس بخشی از «شرح لمعه» را از محضر مرحوم حجّةالاسلام والمسلین شیخ | سپس بخشی از «شرح لمعه» را از محضر مرحوم حجّةالاسلام والمسلین شیخ مرتضی فقیهی درس گرفت. | ||
پس‌ازآن «فرائدالاصول» را از محضر فقیه وارسته و پاک‌سیرت، مرحوم آیةالله شیخ | پس‌ازآن «فرائدالاصول» را از محضر فقیه وارسته و پاک‌سیرت، مرحوم آیةالله شیخ علی مشكاة فراگرفت. | ||
و سپس «مكاسب محرّمه» و «كفایةالاصول» را نزد عالم | و سپس «مكاسب محرّمه» و «كفایةالاصول» را نزد عالم ربّانی مرحوم آیةالله شیخ احمد فیّاض آموخت. | ||
در مقطعی دروس | در مقطعی دروس عالی فقه و اصول را در حوزهی درس خارج فقه و اصول مرحوم آیةالله سیّد حسین خادمی، حاضر گشت. | ||
و پس‌از آن به هنگامی‌که هر ساله شش ماه از سال، | و پس‌از آن به هنگامی‌که هر ساله شش ماه از سال، حوزهی علمیّه و شهر اصفهان میزبان ـ فقیه مدقّق و محقّق اهل‌بیت و بنا به فرموده امام خمینی "ابوالفقهاء" ـ آیةالله العظمی سیّد علی بهبهانی بود، در محضر ایشان تتلمذ مینمود كه این علم‌اندوزی نه سال دوام داشت. | ||
پس از رحلت آیةالله | پس از رحلت آیةالله العظمی بهبهانی رابطه استاد فقهی با حوزهی علمیّه قطع شده و در پائیز سال 1362 مجدداً ایشان به تدریس مشغول گردیدند. | ||
استاد فقهی، سفرهایی نیز به شهر قم داشته و با برخی از عالمان بزرگ همچون آیات فاضل لنکرانی، سیّد محمّد روحانی و شیخ علی مشکینی به گفتگو و بحث‌های علمی نشسته‌اند و در خلال آن نیز، مطایبات خاص خود را داشته‌اند که در جای خود شنیدنی است. | استاد فقهی، سفرهایی نیز به شهر قم داشته و با برخی از عالمان بزرگ همچون آیات فاضل لنکرانی، سیّد محمّد روحانی و شیخ علی مشکینی به گفتگو و بحث‌های علمی نشسته‌اند و در خلال آن نیز، مطایبات خاص خود را داشته‌اند که در جای خود شنیدنی است. | ||
| سطر ۷۹: | سطر ۷۹: | ||
و پس‌ازآن، به تدریس قواعد فقه و «مستمسك عروه» پرداختند. | و پس‌ازآن، به تدریس قواعد فقه و «مستمسك عروه» پرداختند. | ||
وی همچنین بنابر درخواست برخی شاگردانشان به شرح و تفسیر «نهجالبلاغه» و نیز بیان برخی از کتاب‌های مربوط به | وی همچنین بنابر درخواست برخی شاگردانشان به شرح و تفسیر «نهجالبلاغه» و نیز بیان برخی از کتاب‌های مربوط به مبانی علمی مرحوم بهبهانی پرداختهاند. | ||
مرحوم فقهی تقریباً تا آخر عمر ـ | مرحوم فقهی تقریباً تا آخر عمر ـ علیرغم تنهایی و سن پیری ـ پیوسته به تدریس و پرورش شاگرد مشغول بودند. | ||
== '''برخی از شاگردان استاد''' == | == '''برخی از شاگردان استاد''' == | ||
از دیرزمان تا اندکی قبل از وفات استاد فقهی، شاگردان | از دیرزمان تا اندکی قبل از وفات استاد فقهی، شاگردان بسیاری از محضر ایشان كسب علم نمودهاند؛ ازجمله حضرات آیات و حجج‌اسلام: | ||
ـ مرحوم شیخ | ـ مرحوم شیخ علی اكبر فقیه | ||
ـ دكتر جواد اژه | ـ دكتر جواد اژه ای | ||
سیّد رسول حسینی (شاگرد ویژه) | سیّد رسول حسینی (شاگرد ویژه) | ||
ـ شیخ محمّد | ـ شیخ محمّد عمومی | ||
ـ شیخ احمد سالك، | ـ شیخ احمد سالك، | ||
ـ | ـ آقای محسن كاظمی، | ||
ـ | ـ آقای سیّد اصغر حجازی | ||
ـ آقای کامران بهادر | ـ آقای کامران بهادر | ||
| سطر ۱۰۷: | سطر ۱۰۷: | ||
== محضر استاد == | == محضر استاد == | ||
همان‌گونه که پیش‌ازاین نیز گفته شد محضر مرحوم فقهی بسیار دوست‌داشتنی بود و صراحت لهجه و مطایبه | همان‌گونه که پیش‌ازاین نیز گفته شد محضر مرحوم فقهی بسیار دوست‌داشتنی بود و صراحت لهجه و مطایبه گوئی و بیان تمثیلات خاص، شگفتآور و بیمانند وی، شهرهی حوزویان بوده و هست و درگذشته ی نه‌چندان دور نیز برخی از مثال‌های علمی ایشان ـ از فرط خاص بودن ـ به حوزهی نجف، رسیده است.<ref>www.sahebnews.ir</ref> | ||
== '''وفات و مدفن''' == | == '''وفات و مدفن''' == | ||
نسخهٔ ۱۱ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۱:۱۸
استاد سیّد محمود فقهی از اساتید حوزه علمیّه اصفهان بود که چندی هم در مدرسه علمیّه چهارباغ دیروز و امام صادق امروز شهر اصفهان، به تدریس و پرورش شاگرد اشتغال داشت.
اگرچه این نویسنده، توفیق شاگردی مرحوم استاد فقهی را نداشته و تنها زمانی محدود، محضر وی را درک کرده، امّا یک جلسه نشست و برخاست با استاد، لازم بود که افراد، با صراحت لهجه، مطایبات و ادبیات محاوره‌ای خاص ایشان آشنا شوند.
ولادت و خاندان
استاد سیّد محمود فقهی فرزند سیّد جعفر در یکی از روزهای سال 1309 شمسی برابر با پنجم ماه رجب سال 1349 قمری در شهر اصفهان، چشم به جهان گشود؛ اگرچه در شناسنامه ایشان، سال ولادت سال 1312 شمسی ثبت شده است.
پدربزرگ ایشان مرحوم سیّد عبدالکریم خواجویی ـ مدفون در تکیه فاضل هندی تخت فولاد اصفهان ـ از شاگردان مبرّز مرحوم آخوند ملّا محمّدباقر فشارکی بوده و عالم بزرگ اصفهان مرحوم شیخ محمّدتقی آقانجفی نیز به ایشان، عنایت ویژه داشته‌اند.
تحصیلات و اساتید
پدربزرگ استاد فقهی ـ مرحوم خواجوئی ـ اگرچه عمری در طلب علم و دانش بود، ولی به جهت بیتوجهی اهل زمانه به اهل علم و مشكلات شدید مالی، چندان رغبتی به طلبه شدن فرزندانش نداشت؛ فلذا پدر استاد ـ گرچه بسیار متدین بود ـ ولی به کسب‌وکار مشغول شد و برای فرزندان از مشكلات مالی دوران پدر بسیار گفته بود.
مرحوم سیّد جعفر در میان فرزندان، به سیّد محمود عنایت ویژهای داشت، لذا ابتدا وی را به یكی از مكتبخانههای قدیمی در محلّه خواجو ـ محلّهی چهارسوق آجری ـ به تحصیل گماشت و پس از مدتی وی را به مدرسهی هدایت ـ از مدارس جدید ـ انتقال داد؛ ولی به جهت هوش سرشار و تحصیلات گذشته او در مكتبخانه، وی را در كلاس دوم ثبت‌نام كرد؛ با این حال سید محمود، شاگرد برجستۀ كلاس دوم شد.
در سال 1324 شمسی كلاس ششم ابتدائی را به پایان رساند؛ ولی پس‌ازآن تحصیل را ادامه نداد و سپس وارد بازار كار شد.
در دوازده سالگی ابتدا در میدان امام، در یك مغازهی خرازی با حقوق روزانه هفت ریال مشغول گردید و پس از چند سالی مستقلاً وارد بازار كار شد و به خریدوفروش سهام مشغول شد؛ در آن مقطع زمانی خریدوفروش سهام كارخانههای «ریسباف شهرضا»، «زایندهرود» و «پشمباف» كه از كارخانههای ریسندگی و بافندگی اصفهان بودند، رایج بود؛ محل معامله در ورودی بازار قیصریه و همچنین قهوهی خانه محمود در میدان امام بود؛ خوانندهی گرامی مستحضر است كه در آن زمان، قهوه خانه ها محل گفتگو و معامله بوده و فضای آن با قهوه خانه های دهه‌های بعد متفاوت بوده است.
از خاطرات آن روزگار مرحوم فقهی این‌که شاعر شهیر مرحوم صغیر اصفهانی به آن قهوه خانه میآمد و گهگاهی قلم و كاغذ از جیب بیرون آورده و قطعه شعری انشاء می كرد.
تحصیل علوم دینی
فعالیت مرحوم سیّد محمود فقهی تا سال 1334 شمسی ـ یعنی بیست و دوسالگی ایشان ـ در بازار سهام ادامه داشت؛ و سپس به تحصیل علوم حوزوی روی آوردند.
برخی از اساتید ایشان در حوزه اصفهان، عبارتند از حضرات آیات و حجج‌اسلام:
ـ شیخ احمد فیّاض سدهی
ـ سیّد حسین خادمی
ـ حاج‌آقا حسین شفیعی
ـ سیّد علی بهبهانی
ـ شیخ علی مشکاة سدهی
ـ سیّد علی نجف‌آبادی
ـ شیخ مرتضی فقیهی (شرح لمعه به نقل آقای سید تقی علوی)
ـ شیخ مجتبی بهشتی.
امّا شروع به تحصیلات حوزوی استاد فقهی خود داستانی دارد که در اینجا فهرست‌وار به آن اشاره می‌شود.
در زمانی که سن استاد به بیست و دو می‌رسد و در بازار اصفهان به کار مشغول است؛ عالم ربانی و مرد الهی آیةالله میرزاعلی آقا شیرازی ـ از عالمان نامور اصفهان و سخت مورد توجّه و احترام آیةالله العظمی بروجردی ـ در مدرسه صدر اصفهان به تدریس و بیان معارف مشغول بوده، یكی از شاگردان ایشان مرحوم استاد حسین شفیعی بود كه با سید محمود آشنایی داشت. استاد شفیعی شرحی بر خطبه ی همام نهجالبلاغه نوشته بود و یك نسخه از آن را به سید محمود داد، ایشان پس از یک‌بار مطالعه ـ بدون سابقه ذهنی و تحصیلات صرف و نحو ـ آن را به حافظه خود سپرد؛ روز بعد هنگامی‌که استاد شفیعی را دید، سید محمود به ایشان گفتند: میخواهم خطبه همام را بخوانم.
استاد شفیعی گفت: كتاب كو؟
سیّد محمود گفت: از حفظ میخوانم و سپس خطبه را تمام و كمال قرائت نمود.
این‌قدرت حافظه، استاد شفیعی را متعجّب كرد؛ فلذا گفت: تو باید درس بخوانی و در ابتدا باید یك «جامع المقدّمات» بخری.
این ابتدای مسیری تازه در زندگی سید محمود بود.
ایشان یک جلد کتاب «جامع المقدّمات» خرید و هرروز صبح نزد استاد شفیعی، «جامع المقدّمات» را درس می‌گرفت و سپس به بازار میآمد.
رفته‌رفته برخی از کتاب‌های «جامع المقدّمات» را با استاد شفیعی فراگرفت و برخی را خود مطالعه میكرد.
سپس تحصیل «سیوطی» را با ایشان شروع كرد و تا اواسط «سیوطی» را با ایشان و مابقی را مطالعه و تدریس كرد؛ بدین‌سان به جهت قوّه تحلیل و حافظهی قوی، بسیاری از كتب را ـ بدون آنكه نزد استاد خوانده باشد ـ مطالعه و تدریس میكرد.
سپس بخشی از «شرح لمعه» را از محضر مرحوم حجّةالاسلام والمسلین شیخ مرتضی فقیهی درس گرفت.
پس‌ازآن «فرائدالاصول» را از محضر فقیه وارسته و پاک‌سیرت، مرحوم آیةالله شیخ علی مشكاة فراگرفت.
و سپس «مكاسب محرّمه» و «كفایةالاصول» را نزد عالم ربّانی مرحوم آیةالله شیخ احمد فیّاض آموخت.
در مقطعی دروس عالی فقه و اصول را در حوزهی درس خارج فقه و اصول مرحوم آیةالله سیّد حسین خادمی، حاضر گشت.
و پس‌از آن به هنگامی‌که هر ساله شش ماه از سال، حوزهی علمیّه و شهر اصفهان میزبان ـ فقیه مدقّق و محقّق اهل‌بیت و بنا به فرموده امام خمینی "ابوالفقهاء" ـ آیةالله العظمی سیّد علی بهبهانی بود، در محضر ایشان تتلمذ مینمود كه این علم‌اندوزی نه سال دوام داشت.
پس از رحلت آیةالله العظمی بهبهانی رابطه استاد فقهی با حوزهی علمیّه قطع شده و در پائیز سال 1362 مجدداً ایشان به تدریس مشغول گردیدند.
استاد فقهی، سفرهایی نیز به شهر قم داشته و با برخی از عالمان بزرگ همچون آیات فاضل لنکرانی، سیّد محمّد روحانی و شیخ علی مشکینی به گفتگو و بحث‌های علمی نشسته‌اند و در خلال آن نیز، مطایبات خاص خود را داشته‌اند که در جای خود شنیدنی است.
استاد فقهی تا پایان عمر به کسوت روحانیت در نیامد.
استاد فقهی و تدریس
مرحوم سیّد محمود فقهی در سالیانی چند، تمام مقاطع دروس سطح حوزه از مقدمات، «[شرح] لمعه»، «رسائل»، «كفایه» را به دفعات، تدریس نمودند.
و پس‌ازآن، به تدریس قواعد فقه و «مستمسك عروه» پرداختند.
وی همچنین بنابر درخواست برخی شاگردانشان به شرح و تفسیر «نهجالبلاغه» و نیز بیان برخی از کتاب‌های مربوط به مبانی علمی مرحوم بهبهانی پرداختهاند.
مرحوم فقهی تقریباً تا آخر عمر ـ علیرغم تنهایی و سن پیری ـ پیوسته به تدریس و پرورش شاگرد مشغول بودند.
برخی از شاگردان استاد
از دیرزمان تا اندکی قبل از وفات استاد فقهی، شاگردان بسیاری از محضر ایشان كسب علم نمودهاند؛ ازجمله حضرات آیات و حجج‌اسلام:
ـ مرحوم شیخ علی اكبر فقیه
ـ دكتر جواد اژه ای
سیّد رسول حسینی (شاگرد ویژه)
ـ شیخ محمّد عمومی
ـ شیخ احمد سالك،
ـ آقای محسن كاظمی،
ـ آقای سیّد اصغر حجازی
ـ آقای کامران بهادر
ـ آقای مهدی انشائی
و آقای سیّد تقی علوی خوراسگانی
محضر استاد
همان‌گونه که پیش‌ازاین نیز گفته شد محضر مرحوم فقهی بسیار دوست‌داشتنی بود و صراحت لهجه و مطایبه گوئی و بیان تمثیلات خاص، شگفتآور و بیمانند وی، شهرهی حوزویان بوده و هست و درگذشته ی نه‌چندان دور نیز برخی از مثال‌های علمی ایشان ـ از فرط خاص بودن ـ به حوزهی نجف، رسیده است.[۱]
وفات و مدفن
استاد فقهی در روز جمعه بیست و هفتم دی‌ماه سال هزار و سیصد و نود و دو شمسی، در منزل مسکونی خویش در اصفهان چشم از جهان فروبست؛ فردای آن روز، جسمش پس از تشییع در (قطعه 65، ردیف 4، شماره 2) قبرستان باغ رضوان اصفهان در دل خاک آرام گرفت.[۲]
پانویس