این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما

معرفت نفس (کتاب)

از دانشنامه حوزه علمیه اصفهان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
معرفت نفس

معرفت نفس اثر آیت‌الله حسین مظاهری(متولد 1312ش) از علمای حوزه علميه و اساتید دروس معارف و اخلاق است که در بررسی و تبیین معرفت نفس به نگارش درآمده است.

نوشتار حاضر مجموعه‌ای از سخنان نویسنده با هدف بررسی و تبیین معرفت نفس از جنبه اخلاقی و قرآنی و روایی است. این بررسی را باید نوعی شناخت نفس از نگاه قرآن و عترت(ع) قلمداد نمود. این مجموعه حاصل درس‌های اخلاق نویسنده در ماه مبارک رمضان سال 1393ش و نیز شب‌های جمعه در طول این سال است. [۱]

اثر یاد شده مشتمل بر مباحثی گوناگون است. بخشی از مباحث به موضوعات مرتبط با روح، نفس و جسم انسان مانند دو بعدی بودن انسان، خصوصیات روحی و جسمی او، تکامل روح و جسم، یاری دهندگان ابعاد وجودی انسان و... اختصاص یافته است. [۲]

اهداف خلقت انسان از جمله مباحث دیگر این اثر است که در آن به چهار هدف از اهداف خلقت انسان پرداخته شده است. نیل به مقام وصول و شهود، دستیابی به بهشت جاودان، ارتقاء به مقام عبودیت و بندگی و در آخر صعود به مقام آدمیت از مهم‌ترین اهداف مورد بحث می‌باشند.[۳] راهکارهای تهذیب نفس از دیدگاه قرآن کریم با محوریت دستور العمل مطرح در سوره مبارکه معراج مباحث دیگر اثر را تشکیل داده و به پنج راهکار اهتمام به نماز، اهتمام به قانون مواسات، تقویت ایمان و باور قلبی به معاد، حفظ عفت و غیرت، امانت داری و پایبندی به عهد و پیمان، پرداخته است.[۴]  دو موضوع مهم و بحث برانگیز جبر و تفویض و قضا و قدر از مباحث دیگر این مجموعه است که نخست به اختیار انسان و اثبات آن و تشریح نظریه امر بین الامرین اختصاص یافته سپس عوامل تاثیرگذار بر اختیار انسان را ذکر کرده است. در ادامه موضوع قضا و قدر و معنا و مفهوم آن بیان شده است.[۵]  بخشی از مباحث نیز به شخصیت شناسی انسان اختصاص یافته و از شخصیت شناسی انسان در نظام خلقت، پاسداشت عزت و شخصیت انسانی، راه‌های کسب شخصیت و صیانت از آن سخن به میان آمده است.[۶]  اعمال انسان در آخرت و سیر انسان در برزخ و قیامت دو موضوع مورد بحث در این اثر است که مشتمل بر مباحثی پیرامون تجسم اعمال، احباط و تکفیر و حیات برزخی است.[۷]  مباحث پایانی کتاب به بررسی ارتباطات انسان در نظام هستی پرداخته است. [۸]

مطالب کتاب بسیار روان و به دور از اصطلاحات پیچیده و فنی است و مباحث فلسفی نیز به صورتی آسان و در قالبی اخلاقی مطرح شده است. به دلیل حفظ اسلوب بیان و نیز دسته بندی‌های نویسنده مطالب کتاب حاضر مطابق با بیانات ایشان در جلسات درس‌ و با همان سبک و با کمترین دخل و تصرف و ویرایش تنظیم شده است. از این رو امکان تکرار برخی مطالب یا بیان‌های گوناگون وجود دارد. [۹]

پانویس

  1. کلام آغازین، ج1، صص 10- 11.
  2. رک: کلام آغازین، ج1، ص 10.
  3. رک: کلام آغازین، ج2، ص11.
  4. رک: کلام آغازین، ج3، ص11.
  5. رک: کلام آغازین، ج4، صص 15-16.
  6. رک: کلام آغازین، ج5، صص 14-15.
  7. رک: کلام آغازین، ج6، صص 13-14.
  8. رک: کلام آغازین، ج7، ص13.
  9. رک: کلام آغازین، ج1، ص10.

منابع

  • مقدمه و متن.
  • پایگاه اطلاع رسانی ویکی نور، تاریخ دسترسی 19 اسفند ۱۴۰۲.