مرتضی ریزی

مرتضی ریزی(متوفی 1329ق) معروف به شیخ مرتضی ریزی از فقها و اساتید فقه و اصول حوزه علمیه اصفهان بود. وی شبهای جمعه در تخت فولاد به احیاء و قرائت دعای کمیل مشغول بود و افراد برجسته‌ای از علما و جمعیت زیادی از مردم در دعای او حاضر می‌شدند.

زندگی‌نامه

ایشان در دهه پنجم قرن ۱۳ قمری در روستای ریز (زرین شهر) در خانواده‌ای روحانی پا به عرصه وجود نهاد. آقا شیخ مرتضی ریزی از زمان کودکی دروس ابتدایی طلبگی را در زادگاه خود در کنار پدر در مسجد رحیم‌خان ریز و حوزه علمیه اصفهان آموخت و پس از گذراندن مراحل مقدماتی تصمیم گرفت برای تکمیل علوم به نجف مهاجرت کند .او در نجف نزد اساتیدی چون مرتضی انصاری آقا سیدحسین ترک و جمعی دیگر از علما حاضر شد و بهره فراوانی از وجود این اساتید برد و توانست قله های علم و تقوا را فتح کرده به درجه اجتهاد رسیده و ردای سنگین مرجعیت را بر دوش گرفت.

آیت الله شیخ مرتضی ریزی(ره) پس از آن عازم اصفهان شد، ژرف نگری، تأمل و تعمّق وی در مسایل علمی ستودنی بود و جولان فکری و پژوهش بسیار وی در جوانب مختلف هر مسئله، باعث می شد که در مسایل پیچیده فقهی، به گره گشایی بپردازد از این رو آقا شیخ مرتضی به تدریس دروس خارج فقه و اصول مشغول شد و نقل است آقا شیخ مرتضی اولین کسی بود که در حوزه اصفهان فراید استادش آقا مرتضی انصاری را تدریس کرد.

شاگردان

شیخ مرتضی ریزی، در طول دوران تدریس خود، شاگردانی تربیت کرد که بسیاری از آنان، از جمله دانشوران برجسته فقه و اصول و مجتهدان عالی قدر و گران مایه بودند و هم چون ستارگانی فروزان، آسمان علم و اندیشه را روشنایی بخشیدند که تعدادی از شاگردان این عالم بزرگ عبارتند از سید حسین طباطبایی بروجردی، سید حسن مدرس، میرزا عباس خان شیدا، شیخ‌علی مدرس یزدی، میرزا سید ابراهیم شمس آبادی، ملا محمد حسین ادهم، ملا محمد همامی، آیت الله سید عبدالعلی مریدی، آیت الله شیخ اسماعیل معزّی، میرزا حبیب الله نیّر، آیت الله میرزا محمد طبیب‌زاده فرزند میرزا ابوالقاسم طبیب و همچنین برادر خودش شیخ ابوالفضل ریزی و ملا لطف‌الله شمس الواعظین ریزی.

برگزاری دعای کمیل

یکی از مهم ترین اقدامات ایشان رسم احیای شب های جمعه در تخت فولاد و قرائت دعای کمیل در آنجا بود که افراد برجسته‌ای از علما و جمعیت زیادی از مردم در دعای او حاضر می‌شدند.

وفات

سرانجام این عالم جلیل در شب هفدهم رمضان المبارک سال ۱۳۲۹ ق در اصفهان در گذشت و در محل محراب عبادت شب های جمعه خود در تخت فولاد مدفون گردید. حاج محمد حسین کازرونی از تجار خوش نام اصفهانی بر مزارش تکیه و بقعه ای را بنا نهاد.

تکیه شیخ ریزی

تکیه شیخ مرتضی ریزی

این تکیه منسوب به علامه شیخ مرتضی ریزی است که در سال 1329ق در زمان قاجاریه، پس از فوت وی در تخت فولاد اصفهان احداث گردیده است. این تکیه از طرف شمال به خیابان سعادت آباد و از طرف مشرق به تکیة بروجردی و از طرف جنوب به تکیة فاتح الملک و از طرف غرب به گذر فرعی محدود می گردد. معماری تکیه عبارت است از یک صحن مربع با ابعاد تقریبی 54×54 متر که در چهار طرف، اطاق هایی به عنوان مقابر خصوصی آن را احاطه کرده بوده و در وسط ضلع شمالی ورودی تکیه شامل پیش ورودی و سردر زیبا و هشتی دالانچه‌ای که به صحن راه داشته و بین ورودی و بقعه حوض آبی قرار دارد و همچنین در جبهة شرقی یک اطاق پنج دری در وسط و دو اطاق چهار صفه در طرفین وجود داشته و در جبهة شمالی نزدیک اطاق چهارصفة مفصل که پس از احداث خیابان سعادت آباد باقی مانده بوده و در جبهة غربی نیز یک اطاق ساده سه دری با دو راهرو ورودی طرفین و چند اطاق دیگر وجود داشته که تماماً در برنامة ساماندهی جدید تخریب شد ولی مجدداً سردر ورودی و حوض آب بازسازی شد. مساحت این تکیه شامل عرصه و اعیانی در حدود5700متر مربع است و در وسط صحن، تکیة بقعه قرار دارد با پلان هشت ضلعی منظم شامل هشت جرز آجری و هشت دهانه و گنبد کوچک خفته بدون گریو بر روی آن که به همت حاج سید حسن بنکدار بنا شده است. تزئینات روی گنبد شامل یک ترنج کاشی فیروزه¬ای ساده که بر زمینة آجری به صورت معقلی کار شده است و تزئین داخلی زیر گنبد نیز شمسة بسیار زیبایی است که از ترکیب آجر و کاشی به صورت معقلی و با قطاربندی دور اجراء شده است. دهانه های دور بقعه نیز غیر از ورودی شمالی بقعه، همه مشبک آجری اند. این بقعه بر روی سکویی با کرسی70 سانتی متر احداث گردیده است. بعضی مدفونان این تکیه عبارتند از: مرحوم حاج ملا جواد آدینه ای حکیم و فیلسوف و از مدرسان حکمت در مدرسة صدربازار متوفی در سال1339ق و آیت الله آخوند ملا محمدحسین فشارکی فرزند ملا محمدجعفر از مجتهدان بزرگوار و صاحب فتوا و از مدرسان مدرسه صدر و مسجد نور متوفی در سال 1353ق و همچنین میر محمد مهدی خلیقی پور فرزند سید عبدالوهاب حسینی از خطاطان و خوشنویسان معروف متوفی در سال 1371ق. در این تکیه بزرگانی آرمیده اند از جمله : آخوند ملا محمد حسین فشارکی عالم و فقیه عالیقدر متوفی 1353 هـ.ق ملا محمد جواد آدینه ای فیلسوف و حکیم گرانمایه متوفی 1339 هـ.ق ملا لطف الله شمس الواعظین عالم جلیل و واعظ خبیر متوفی 1356 هـ.ق محمد حسین میرزا خاقانی « فصیح » ادیب و شاعر توانا متوفی 1333 هـ.ق میر محمد مهدی خلیقی پور هنرمند خطاط متوفی 1371 هـ.ق