این دانشنامه در حال تصحیح و تکمیل می باشد. از این رو محتوای آن قابل ارجاع نیست. پیشنهاد عناوین - ارتباط با ما
محمدعلی حزین لاهیجی
شیخ محمّدعلی حزین لاهیجی اصفهانی فرزند شیخ ابوطالب زاهدی بن ملاّ عبدالله بن علی بن عطاءالله لاهیجی گیلانی، شاعر ادیب و عالم فاضل از مشاهیر سخنوران قرن دوازدهم هجری و از اعقاب شیخ زاهد گیلانی است.
این نوشتار نیازمند ویرایش فنی یا ادبی می باشد. |
این مقاله در هیچ ردهٔ محتوایی قرار نگرفته است. لطفاً با افزودن چند رده کمک کنید تا این مقاله
در کنار سایر مقالههای مشابه فهرست شود. |
معرفی
به سال 1103ق در اصفهان متولّد شد و با اشتیاقی تمام در اصفهان به تحصیل معارف پرداخت و شب و روز دمی نیاسود و با پشتکار زیاده از حد و استعداد فراوان او و حافظه بی مانندش، موجب شد که او از جمیع دانش های آن زمان بهره مند گردد و در حکمت و عرفان و شعر و ادب و معارف اسلامی سرآمد اقران گردد.
اساتید او عبارتند از: شیخ ابراهیم زاهدی گیلانی، شیخ خلیل الله طالقانی، شیخ بهاءالدّین گیلانی، آقا هادی مازندرانی (مترجم) ، میرزا کمال الدّین محمّد فسائی، حاج محمّدطاهر اصفهانی، شیخ عنایت الله گیلانی، میر سیّد حسن طالقانی، میرزا محمّدطاهر قائنی، ملاّ محمّدباقر صوفی، ملاّ لطف الله شیرازی، ملاّ محمّدصادق اردستانی، قوام الدّین محمّد سیفی قزوینی، محمّدمسیح فسائی، ملاّ شاه محمّد شیرازی.
حزین سپس به شیراز، بیضاء، اردکان، فسا، کازرون، شولستان، جهرم، داراب، لار، بندرعباس و بحرین سفر کرد و به اصفهان مراجعت نمود. پس از محاصره اصفهان به دست افغان ها از این شهر به خوانسار و خرم آباد رفته و پس از حمله عثمانی ها به خرم آباد و همدان، به خوزستان رفته و به عزم زیارت بیت الله الحرام راهی مکه شد امّا موفق نشده و به یمن رفت و پس از بازگشت در شهرهای غربی ایران به سفر پرداخته و به عتبات عالیات رفت و از آنجا به شمال ایران رفته و به مشهد مقدّس مشرّف شد. آنگاه به اصفهان و شیراز آمده و عزم سفر حج نموده و به این هدف نائل شد. او پس از بازگشت به ایران و سفر به لار و بندرعباس و کرمان، عاقبت در سال 1146ق راهی هند شد و به شهرهای مختلف سفر کرد و در بنارس ساکن شد.
حزین علاوه بر نظم، در نثر نیز توانا بوده و قصیده و غزل و رباعی را نیکو می گفته است. این دو بیت از اوست:
| نالیدن بلبل ز نوآموزی عشق است | هرگز نشنیدم ز پروانه صدائی |
* * *
| از صحبت صوفی منشان سوخت دماغم | ای باده پرستان ره میخانه کدامست |
آثار
او متجاوز از یکصد جلد کتاب تألیف کرده که از آن جمله است:
1. «تذکرة المعاصرین»، مطبوع
2. «تاریخ (و سفرنامه) حزین»، مطبوع
3. «دیوان حزین»، مطبوع
4. «شرح نهج البلاغه»
5. «التّخلیة و التّحلیه»
6. «مذاکرات فی المحاضرات»
7. «هدایة الامم فی الحدوث و القدم»
8. «ترجمه دعای مشلول»
9. «ترجمه رساله علم» تألیف پدرش (ابوطالب)
10. «شرح قصیده لامیه»
11. «وجوب الغسل من المرفق فی الوضوء»
12. «وجوب النّص علی الإمام به فارسی
13. «تفسیر اسماء الحسنی»
14. «حاشیه بر الهیات شفا»
15. «رساله در تحقیق معاد روحانی»
و غیره.
وفات
تا این که در شب 11 جمادی الاولی سال 1180ق در آنجا وفات یافت و همانجا مدفون شد. [۱] [۲]
پانویس
- ↑ دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج1، صص 165 و 166؛ تذکرة المعاصرین، (مقدمه) ، صص 42-83؛ تاریخ و سفرنامه حزین، (مقدمه) ، صص 9-45؛ الذریعه: مجلّدات مختلف؛ خزانه عامره، ص193؛ تذکره حسینی، ص106؛ تذکره سرو آزاد، ص225؛ تذکره سفینة المحمود، ص624؛ تذکره هفت آسمان، ج1، صص 162-164؛ تذکره غنی، ص42؛ طرائق الحقائق، ج3، ص530؛ تذکره آتشکده، (نیمه دوم) ، ص488؛ لغت نامه دهخدا: ذیل «حزین لاهیجی»، صص 516 و 517؛ تاریخ ادبیات فارسی (اِتِه) ، ص196؛ اصفهان (کتاب جوانان) ، صص 219 و 220؛ تذکره مجمع الفصحاء، ج4، ص210؛ دویست سخنور، صص 76-78؛ تذکره ریاض الشعراء، ج2، ص632؛ ریحانة الادب، ج2، ص41؛ تذکره شمع انجمن، صص 201-203؛ مجمع النّفایس، صص 73-75؛ منتخب اللطایف، صص 242-244؛ تذکره ریاض الشّعراء، ج1، صص 632-635.
- ↑ مصلح الدین مهدوی، اعلام اصفهان، ج 4 ، ص 724- 726.
منبع
برگرفته از: مهدوی، مصلح الدین، اعلام اصفهان، اصفهان: سازمان فرهنگي تفريحي شهرداري اصفهان، ۱۳۸۶.